Kolki u niemowląt - od kiedy występują?

Problemy brzuszkowe u małych dzieci zdarzają się niestety bardzo często. Prawdziwą zmorą rodziców bywają kolki niemowlęce – przykra przypadłość dotykająca blisko 40% maluszków w pierwszych miesiącach życia. Chociaż kolki są bardzo nieprzyjemne zarówno dla dziecka, jak i dla jego opiekunów, tak naprawdę nie powinny być powodem do niepokoju – takie dolegliwości nie są bowiem chorobą, a jedynie czynnościowym zaburzeniem przewodu pokarmowego. I choć oczywiście w teorii wszystko wygląda bardzo prosto, w rzeczywistości trudno nie przejmować się widokiem rozpaczliwie płaczącego niemowlaka, prężącego się w swoim łóżeczku i krzyczącego wniebogłosy. Nic zatem dziwnego, że świeżo upieczeni rodzice chcą dowiedzieć się na ten temat jak najwięcej. Jeśli tu trafiłeś, prawdopodobnie jesteś jednym z nich. Z naszego artykułu dowiesz się, od kiedy występują kolki u niemowlaka, skąd tak naprawdę się biorą i co robić, kiedy się pojawią.

Kolki u niemowlaka – od kiedy?

Pierwsze epizody kolkowe z reguły pojawiają się około 2-6 tygodnia po narodzinach. Dolegliwości zwykle dają o sobie znać popołudniu lub wieczorem, jednak zdarzają się także ataki w godzinach porannych i w nocy. Co istotne, w przypadku kolki bóle brzuszka nie wynikają z nieprawidłowości w budowie lub funkcjonowaniu narządów – to łagodna dolegliwość ze strony układu pokarmowego, ustępująca po pewnym czasie samoistnie. W rozpoznawaniu kolki powszechnie wykorzystuje się tzw. „regułę trzech”. Zgodnie z tymi kryteriami, aby móc zdiagnozować u noworodka kolkę objawy muszą trwać minimum trzy godziny dziennie, pojawiać się nie mniej niż trzy razy w tygodniu i utrzymywać się co najmniej przez okres trzech tygodni. Poza tym dziecko jest zdrowie i rozwija się prawidłowo. Okres kolkowy zazwyczaj trwa do około czwartego miesiąca życia, nie jest to jednak regułą. U niektórych niemowlaków ta uciążliwa przypadłość może utrzymywać się nieco dłużej, do ukończenia przez dziecko około pół roczku.

Kiedy zaczynają się kolki u noworodków?

Kolki u noworodków to bardzo częsta przypadłość dzieci w pierwszych tygodniach życia. Bolesne skurcze jelit u noworodków związane są zwykle z nagromadzeniem w nich pęcherzyków powietrza połykanych przez maleństwo wraz z pokarmem. Kolki występują bez względu na sposób karmienia i dotykają zarówno niemowląt przystawianych do piersi, jak i dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Kolki rozpoczynają się zwykle w pierwszych trzech miesiącach życia – u niektórych dzieci wcześniej, u innych nieco później. Objawy najczęściej pojawiają się bardzo gwałtownie i powracają codziennie o podobnej porze (zazwyczaj po karmieniu).

Kolki u tygodniowego noworodka – co robić?

Atak kolki u noworodka może trwać od kilku minut nawet do kilku godzin. Sygnałem o jej rozpoczęciu jest nagły, niepohamowany płacz maleństwa, pojawiający się bez konkretnego powodu. Płacz jest dla niemowlaka naturalną formą porozumiewania się z rodzicami. Poprzez niego maleństwo sygnalizuje mamie i tacie swoje potrzeby, domagając się karmienia, zmiany pieluszki czy po prostu przytulenia. W przypadku kolki noworodek zaczyna zanosić się płaczem bez żadnej uchwytnej przyczyny: w takiej sytuacji nie pomaga ani nakarmienie, ani przewinięcie, ani wzięcie na ręce. Płacz kolkowy jest również znacznie intensywniejszy i głośniejszy od zwykłego. Objawami towarzyszącymi napadowi kolki są także podciąganie kolan, zaciskanie piąstek, prostowanie i wyrzucanie nóżek, zaczerwieniona buzia, wzdęty, twardy brzuszek oraz głośne usuwanie gazów. W skrajnych przypadkach niemowlak może ulewać, a nawet wymiotować. Ataki kolki mogą mieć różne nasilenie: od lekkiego rozdrażnienia do niemal niemożliwego do opanowania krzyku. Niestety, nie istnieją żadne sposoby uniknięcia tej przykrej przypadłości. W chwili wystąpienia objawów rodzice powinni przede wszystkim zachować spokój. Nie wolno wpadać w panikę, ponieważ emocje opiekunów udzielają się także maleństwu. Noworodek z napadem kolki i tak jest już bardzo rozdrażniony, dlatego w tej chwili najważniejsze jest zapewnić mu spokój i poczucie bezpieczeństwa. Warto starać się łagodzić nieprzyjemne objawy domowymi metodami: noszeniem, kołysaniem, tuleniem, ogrzewaniem brzuszka termoforem lub ciepłą pieluszką czy przystawianiem dziecka do piersi.

Kiedy mogą się pojawić kolki u noworodka?

Choć kolki u noworodków to dość powszechna dolegliwość, do tej pory nie udało się określić konkretnych powodów jej występowania. Większość pediatrów jest zdania, że główną przyczyną dolegliwości jelitowych u małych dzieci jest niedojrzałość przewodu pokarmowego. Układ trawienny noworodka w pierwszych tygodniach życia intensywnie się rozwija i doskonali swoje funkcje. W chwili narodzin nie wszystkie narządy są w pełni dojrzałe, jednak proces optymalizowania ich funkcji jest dość skomplikowany i wymaga czasu. Czasami epizody kolkowe są manifestacją zaburzeń składu naturalnej flory bakteryjnej jelit. W młodym organizmie dopiero tworzy się jego mikrobiom, czyli zespół organizmów niezbędnych do prawidłowego zachodzenia procesów przesuwania, trawienia i wchłaniania pokarmu. Co prawda kształtuje się on jeszcze przez narodzinami, jednak dopiero w chwili przyjścia dziecka na świat rozpoczyna się intensywna kolonizacja układu trawiennego. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń kształtowania mikrobiomu, warto zadbać o uzupełnienie mikroflory jelit noworodka o odpowiednio wyselekcjonowane szczepy bakterii probiotycznych. Szczególnie skuteczne są bakterie z rodziny Lactobacillus reuteri. U niektórych dzieci karmionych piersią kolki mogą być objawem alergii na białka mleka krowiego spożywanego przez karmiącą mamę. Niektórzy autorzy podają, że może być tak w przypadku nawet 50 procent niemowlaków. Jedną z przyczyn kolek u kilkutygodniowych dzieci może być także wrażliwość dojrzewającego systemu nerwowego na dużą ilość bodźców pochodzących z otoczenia. Praktyka medyczna pokazuje, że kolki są częstą przypadłością u dzieci o niskiej masie urodzeniowej oraz u noworodków przychodzących na świat przez cesarskie cięcie.